cpa@cpaphils.org | Post Office Box 975 Baguio City 2600 Philippines
Maipalagip nga idi dekada 70’s ket implano ni presidente Marcos a mangipatakder iti uppat (4) a dadakkel a dam iti karayan chic0 nga isu daytoy ti inawagan da a kadakkelan a dam iti asya para kano iti panagdur-as. Ngem kasukat daytoy ti pannakalayos ti aglawlaw, paypayaw agraman dagiti kamposanto a nakaipunpunan dagiti nangdamili kadagitoy nga il-ili nu maipatakder. Nagkaykaysa a nilabanan dagiti umili a Kalinga ken Bontok. Karaman da Macli-ing Dulag, Pedro Dungngoc, Lumbaya Gayudan kadagiti nangidaulo iti panangsupyat ti nasao a dam.
Ti bodong a pakaibilangan ti tribu a Butbut ti nangreppet iti maymaysa a panagtignay dagiti amin a binodngan a maapektaran ti dam iti Kalinga ken Bontok a sadinno ket daytoy met laeng ti pakakitaan ti kinapateg ti bodong a mangsalaknib iti ili.
Ti naipatakder a monumento ket isu ti pannaka-lobon wenno panteon dagiti banuar iti dangadang a nanglapped iti makadadael a dam manipud iti tribute ti Butbut. Daytoy ti agserbi a mangipalpalagip iti tunggal makakita iti kina-usto dagiti paspasamak iti paka-istoryaan ti panangsalaknib iti tawid ken nagtaudan a daga. Pakaidayawan ti tribu a Butbut ken pakaidayawan tayo amin ti kina-adda ti galad a kas kada Macli-ing, Dungngoc ken Lumbaya. Kuna ni Macli-ing “nu saan tayo a lumaban, matay tayo a simumulagat, ngem nu lumaban tayo ket matay tayo a sidadayaw”.
Iti Provincial Development and Physical Framework Plan ti Kalinga para iti tawen 2017 – 2022 ket binigbig na ti kina-bannuar ni Macliing Dulag kasta met a binigbig ti Cultural Center of the Philippines a mainayon da iti Bantayog dagiti banuar.
Ugali tayo nga yKalinga ti kinapateg (values) a bain, ngilin ken paniyaw. Ngilinen ken Paniyaw ti dadaelen ti lobon a nakaipunpunan karo ta binigbig tayo isuda a banuar. Kababain a dadaelen ti permanente nga istrukra nga adu ti gatad ken bannog a naipaay iti panangipatakder. Nu ikkaten daytoy a monument, arig na a pukawen tayo ti inlablaban da ken inu’t-inu’t a mapunas da iti pakaistoryaan.
Adu pay dagiti kangrunaan a kasapulan a marisut a pakaseknan dagiti tribu ken umili kas iti madama a tribal war iti nagbaten ti tribu ti Bugnay/Butbut ken Betwagan Sadanga tapno maipaay ti kapia ken talna iti dua a tribu kasta met ti panangsango tayo amin iti madama a sagsagrapen ti sangalubungan a Covid -19 Pandemic imbes a ti monumento ti iyun-una nga ikkaten.
Ipanawagan ngarud ti BPO a daytoy ket karit iti tribu a Butbut ken amin a mangbigbig kadagitoy a banuar a saan nga ipalubos ti pannaka-ikkat tapno saan a mapukaw ti lagip ti inlablaban da nga isu’t gapu ti pannaka banuar da.
For reference:
Ama Banag Sinumlag
