Labanan ti Tirania! Iyabante ti politika ti panagbalbaliw ken bukod a pangngeddeng!

April 22, 2019

Selebraran tayo ti maika-35 mga Aldaw Kordiliera kas agtultuloy a tradision iti panangsalaknib iti ansestral a daga ken karbengantayo., pasingkedantayo manen ti pannakilaban kontra iti kumarkaro a tirania ken pasismo ti rehimen a Duterte nga addaan napabaro a pigsa ken regget. Ti selebrasion ti Aldaw Kordiliera ket pakakitaan ti determinasion ken naregget a pannakidangadang ti umili a Kordiliera para iti bukod a pangngeddeng ken nailian a demokrasia. Dagiti aktibidad iti Aldaw Kordiliera itatta a tawen ket aggigiddan a maisayangkat iti innem a probinsia iti Kordiliera (Abril 24 ken 27) iti Siudad ti Baguio (Abril 24), ken maiselebrar iti Hong Kong (Abril 21). Paregtaen daytoy ti pannakilaban ti umili kontra iti tirania ken pasismo, ti panawagan iti politika iti panagbalbaliw, ken ti pannakilaban para iti bukod a pangngeddeng.

Ti Umadanin a Diktaduria ken ti Laban ti Umili a Pilipino

Ti napalalo a krisis iti ekonomia ken politika iti pagilian ket lallalo a pinakaro ti tirania ken kinapaspasurot ti rehimen a Duterte kadagiti diktar ti imperialista nga amona – ti US ken China. Ti nakaro a terorismo ken atake ti Estado laban kadagiti karbengan ti umili, ken ti agtultuloy a gannuat agturong iti panangbaliw iti Konstitusion ket maiturturong iti panangibuangay ni Duterte iti sangapagilian a panagraira ti teror ken nakarkaro pay nga imperialista a panagtakaw – maysa a diktaduria.

Dagiti marigrigat ken matagtagibassit nga umili ket maidurduron iti nakarkaro a kinakurapay gapu kadagiti polisiya ti rehimen a neoliberal ken kontra-umili nga ekonomiya kas dagiti Tax Reform for Acceleration and Inclusion (TRAIN 1 ken 2) ken Rice Tarrification Law. Ti tantos ti implasion ket dumanon iti 6 – 7% a binulan nga agresresulta iti nakaro a panagngina dagiti batayan a komoditi/tagilako, transportasion ken serbisio. Ti umili nga awanan ti pangkabiagan ket mangikagkagumaan a mabiag nangruna iti panagbaybay-a ti gobierno iti panggimong a serbisio ken suporta iti agrikultura. Napalalo nga insulto kadagiti pamilia a dandanin saan a mangan iti mamintallo iti kada aldaw ti panangibaga a ti addaan birok a P10,000 para iti pamilia nga addaan lima a miembro ket isu ti pagrukodan ti kinamarigrigat.

Ti military, politikal ken ekonomiko a kasasaad ti pagilian ket agtultuloy a dikdiktaran dagiti manangidadanes ken saan a patas a tratado ken tulagan a pagnomaran dagiti imperialista a US ken China. Kabilang dagiti tulagan iti utang iti China para iti rehimen a Build Build Build ket ti P3.6 bilion nga utang para iti Chico River Pump Irrigation Project. Nadagsen unay gapu iti saan a resonable nga nakangatngato a tantos ti interes a nailanad iti kontrata ken no kasano a ti nailian a soberenia ket matagibassit unay gapu kadagiti kondision iti pautang. Ti panagpirma ti administrasion a Duterte iti tulagan ket panagtraidor a rumbeng a pabasolen isuna ti umili. Ti panaglaban kontra kadagitoy a tulagan ket umab-abante ken agraman ti petision a naipila iti Korte Suprema, malaksid iti panagrepaso kadagiti napalabas a naipangabak a kaso maipanggep iti riri iti teritorio iti internasional a tukad.

Itultuloy ti administrasion a Duterte ti agariwawa para iti kangrunaan a programana a “war on drugs” (Oplan Tokhang), a bogus, tapno iyaw-awan ti atension ti umili manipud kadagiti korapsion ken kontra-umili a polisiya ken programa. Napaay daytoy a mangrisut iti problema iti drug ken nakarkaro a nangpatured kadagiti puersa ti seguridad ti Estado a sisasango nga awan panagrespetarda iti linteg ken obligasionda iti Estado a panangrespetar iti karbengan tao. Iti sidong ti rehimen a Duterte, adda ti nasurok 20,000 a biktima ti drug war ken manaynayonan pay, ngem dagiti dadakkel a druglord ken dagiti silpoda iti gobierno ket agtaltalinaed a nawaya.

Ti lehitimo a panaglaban kadagiti kontra umili a polisiya, programa ken aksion, a napateg iti demokrasia ket masarsaranget iti sangapagilian a de facto a martial law, ti kontra insurhensia a polisiya (Oplan Kapayapaan) ken ti all-out war a polisiya kontra iti Communist Party of the Philippines, New Peoples Army ken ti National Democratic Front of the Philippines (CPP-NPA-NDFP), uray dagiti ligal nga organisasion ken kritikal a media. Isu a ti karbengan tao ken demokratiko a karbengan ti umili a Filipino ket awanan buteng, nasaknap ken sistematiko a lablabsingen ti gobierno ti Pilipinas. Agsipud iti panagtugawna iti turay, addan ti agarup 234 a biktima ti panagpapatay a politikal, ken nasurok a kagudua a milion a biktima iti pagbomba, puersado nga ebakuasion, pamutbuteng ken politikal a pammadakes (persecution) kadagiti nainsigudan mga umili ken aktibista. Ti unilateral a pananggibus ni Duterte iti peace talks iti baet ti gobierno ken ti NDFP ket pammaneknek iti saanna a kinasinsero iti panangrisut iti ramut ti armado a risiris ken kinarigat iti pagilian.

Tirania ken Pasismo iti Kordiliera ken ti Agtultuloy a Dangadangtayo

Kas bassit a paset ti gimong a Pilipinas, ti Kordiliera ket natatek iti nairteng a militarisasion, sistematiko nga atake laban kadagiti nainsigudan a komunidad, aktibista, human rights defenders ken organisasion dagiti umili, kagiddan ti panagtakaw ken pananggundaway kadagiti rekurso para iti awanan limitasion a ganansia ti sumagmamano. Ti institusionalisado a diskriminasion kontra kadagiti nainsigudan nga umili ket agtultuloy a dagensen kadagiti Igorot.

Ti daga ken rekurso ti Kordiliera ket agtaltalinaed a target para iti panagtakaw ken panaggundaway dagiti gangannaet ken lokal a kapitalista, adda ti kababaan a 102 a nganngani maaprubaran (pending) nga aplikasyon iti panagminas a mangsakop iti 649,230 nga ektaria. Nayon pay ti 87 a hydropower projects ken pito a geothermal projects nga inted ti Department of Energy iti SN Aboitiz, Hedcor, Pan Pacific Power Corporation, Santa Clara Power Corp., Aragorn Power and Energy Corp., San Lorenzo Ruiz Builders a sanikua ti Oscar Violago ken dadduma pay a lokal ken multinasional a kompania, a mangdangran kadagiti karayan, komunidad ken pangkabiagantayo.

Adda iti Mountain Province ti kadakkelan nga aplikasion iti panagminas a mangsakop iti 43,ooo nga ektaria ti Cordillera Exploration Co., Inc. (CEXCI), subsidiario ti Nickel Asia ken partner ti kompania ti Hapon a Sumitomo Metal Mining Co. Tapno salakniban ti aplikasion iti panagminas ti CEXCI, pinairteng ti Armed Forces of the Philippines (AFP) ken Philippine National Police (PNP) ti operasion a militar ken panagkampoda iti uneg dagiti komunidad iti Besao ken Sagada. Daytoy ti mandatoda kas Investment Defense Forces (IDF) ti gobierno ken dagiti pribado a kompania.

Itultuloy ti National Commission on Indigenous Peoples (NCIP) ti panagserbida kas instrumento iti panagtakaw ken nailian a panangidadanes imbes a mangitandudo iti karbengan dagiti nainsigudan nga umili kadagitoy amin a proyekto. Saanna nga inkaskaso dagiti protesta ti komunidad kas ti kaso iti Karayan Dam ken Guined Dam. Pinalubosanna ti panangipasdek iti Chico River Pump Irrigation Project nga awan ti Free Prior and Informed Consent (FPIC) kadagiti apektado a komunidad iti Pinukpuk, Kalinga. Awan ti inaramid ti NCIP maipanggep iti militarisasion kadagiti nainsigudan a komunidad ken nadumaduma a panaglabsing iti karbengan tao sadiay. Binay-an ken pinanawanna dagiti obligasionna kadagiti nainsigudan nga umili, nga umanay a rason a rumbeng a mawaswasen ti komision.

Adda ti agtultuloy a gannuat iti direksion ti regional autonomy bill kadagiti naglabas a tawen. Ti House Bill 5343, ti agdama a lehislasion, ket napaay a maipasa iti naudi a Kongreso. Ti singasing a linteg ket saan a naggapu iti batayan nga umili ken saan a basar iti pudno a panagrespetar kadagiti koletibo a karbengan iti ansestral a daga ken bukod a pangngeddeng babaen ti pudno a demokratiko ken nawaya a Pilipinas.

Napalaus ti pakaburiborantayo iti gannuat ti gobierno agturong iti panangbaliw iti Konstitusion ken bogus a federalismo nga agpanggep nga ikonsolida ti diktaduria. Ti panangbaliw iti Konstitusion ket mangpakaro iti nailian a panangirurumen kadagiti nainsigudan nga umili ken manglabsing iti karbengan tao, nailian a wayawaya ken demokrasia. Pakaruenna met ti panagtakaw ken panaggundaway kadagiti ansestral a daga ken rekursotayo.

Bayat a lumablabantayo, sangsanguentayo ti nasaknap a pammadakes iti kinatao gapu iti takder iti politika (political vilification) ken panagmarka a terorista dagiti organisasion ken indibidual; ti panagdarum ti AFP kadagiti inuulbod a kaso kas ti kaso ni Rachel Mariano nga agdama a nakabalud gapu kadagiti parparbo a kaso nga inpila ti 81st Infantry Battalion. Dagiti nairteng nga operasion militar ken opensiba ti AFP ken PNP laban iti umili ket agiwarwaras iti buteng ken teror kadagiti komunidad.

Dagiti lider dagiti ligal nga organisasion ti umili a sigud nga inlista ti Department of Justice (DOJ) iti petision a naideklara a kriminal (proscribe) ti CPP-NPA kas terorista nga organisasion ket agtultuloy a mapabpabutengan. Iti laksid ti panangbaliw ti DOJ iti panangikkat iti nagan dagiti lider ti CPA, agtaltalinaed a target isuda ti atake ti puersa a pangseguridad ti Estado babaen ti National Internal Security Policy Oplan Kapayapaan.

Iyabante ti politika ti panagbalbaliw

Ti panagbotos ket porma ti panaglaban. Uray no awan ti ilusiontayo a ti eleksion ket mangrisut iti rinuker a sistema a politikal ken ti nairamuten a problema iti gimongtayo, maawatantayo a dayta ket tay-ak tapno mayabantetayo dagiti reporma a pudno nga agserbi kadagiti interes ti umili. Ti politika iti panagbalbaliw ket maipapan a panangbaliw iti politikal a sistema a pangrugian para iti pudno a panagdur-as iti ekonomia nga agturong iti pangkabuklan a progreso.

Kaipapanan daytoy a pananglaban iti panangidadanes ken pananggundaway dagiti gangannaet a turay ken sumagmamano a babaknang para iti wayawaya ken panagdur-as ti gimong. Kaipapanan daytoy ti panangbigbig iti karbengantayo iti bukod a pangngeddeng kas nainsigudan nga umili ken iti bukod a kontroltayo kadagiti ansestral a daga ken rekursotayo. Kaipapanan daytoy iti panangipeksatayo agturong iti panangrespeto kadagiti karbengan ti umili ken karbengan tao iti dana iti pudno a kappia.

Gapu iti eleksion, Mayo 13, 2019, itantandudo ti Aldaw Kordiliera 2019 ti peoples’ electoral agenda ken daytoy ti panangipeksatayo ti kolektibo a panagsuportatayo kadagiti progresibo a kandidato ken partylist. Itatta a napalpalalo ti pasismo ti rehimen a Duterte, nasaknap a korapsion ken panagbaybay-a ti Estado, kasapulantayo nga isigurado ti bosestayo iti Senado ken Kongreso.

Ti Senatorial a kandidato Neri Colmenares, abogado ti umili, aktibista ken anak ti clerk ken security guard, ket maiyannatup para iti kasapulan nga entusiastiko ken addaan ti baro nga ideya iti Senado. Nakalasat iti martial law ken maysa a human rights defender, ni Colmenares ket nagserbi iti tallo a termino kas representante ti Bayan Muna Partylist (2007-2016) ken co-author ti nadumaduma a linteg maipanggep iti pagsayaatan ti umili, agraman ti P2,000 Senior Citizens’ Pension Hike ken ti Human Rights Victims Reparation and Recognition.

Dagiti progresibo a partylist a nakapauneg iti Makabayan Coalition ket sistematiko a punpuntiriaen ti AFP ken PNP babaen ti red-tagging, political vilification, negatibo a panagkampania, ken direkta a panangikkat kadagiti poster a pangkampania ti Bayan Muna, ACT Teachers, AnakPawis, Kabataan ken Gabriela. Daytoy ket elektoral a sinisuitik ken panaglabsing a rumbeng a makondenar, maimbestigaran ken mapasardeng. Dakkel ti tsansa ngem ammotayo nga ibotos dagiti umili dagitoy a progresibo a kandidato kas mangibagbagi kadagiti matagtagibassit a sektor a pudno a mangitimek ken agpanday kadagiti linteg para kadagiti interes ti kaaduan.

Labanan ti tirania! Iyabante ti politika ti panagbalbaliw ken bukod a pangngeddeng!

Iti maika-35 a selebrasion ti Aldaw Kordiliera, lallalo a pairtengentayo ti pannakidangadang laban iti tirania ken pasismo ti rehimen a Duterte. Irupirtayo ti karbengan iti bukod a pangngeddeng ken situtured a lumaban para iti daga, biag ken dayaw. Aginggana a saan a nabaliktad ti istruktura a pyramid ti gimong, no sadinno a sumagmamano a nababaknang ti adda iti tuktok, saan a magun-od ti pudno a rehional nga autonomiya, nangruna iti uneg ti pasista ken kontra-umili a rehimen a Duterte. Ituloytayo ti panangadaw iti pigsa, tured ken inspirasion manipud kadagiti bannuar ken martirtayo. Biagentayo ti tradision ti Igorot iti panangsalaknib iti dagatayo ken umili bayat a pair-irtengen tayo ti dangadang kotra-imperialista laban iti China ken US.

Determinado nga iyabante ti politika ti panagbalbaliw ken ikarkarigatan a mangabak iti eleksion iti Mayo 13! Ibotos ni Neri Colmenare iti Senado ken agbotos iti maysa kadagiti progresibo a partylist ti Koalisyong Makabayan!

Kumarit a makidangadang, kumarit nga agballigi! Agbiag ti umili ti Kordilyera!

CORDILLERA PEOPLES ALLIANCE

Share this: